म्युच्युअल फंडसमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी लागणार्‍या फी व शुल्क

म्युच्युअल फंड गुंतवणूक दीर्घकालीन संपत्ती निर्माण करण्याचा सुलभ आणि वैविध्यपूर्ण मार्ग प्रदान करते. ते मार्केट-लिंक्ड असल्याने, त्यांच्याकडे बहुतेक पारंपारिक गुंतवणूक पर्यायांपेक्षा जास्त परतावा निर्माण करण्याची क्षमता असते. तथापि, गुंतवणुकदारांना त्यांच्या गुंतवणुकीसह लागणाऱ्या विविध म्युच्युअल फंड फी समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. या लेखात, आम्ही म्युच्युअल फंड हाऊसेसद्वारे अनेकदा आकारली जाणारी विविध प्रकारचे शुल्के आणि त्यांचा अर्थ काय ते पाहणार आहोत.

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीशी संबंधित शुल्क काय आहेत?

म्युच्युअल फंडात, तीन महत्वाची शुल्के आहेत ज्यांची तुम्हाला माहिती असणे गरजेचे आहे: - खर्चाचे प्रमाण, व्यवहार शुल्क आणि एक्झिट लोड. या तीनपैकी प्रत्येक शुल्क आणि मालमत्ता व्यवस्थापन कंपन्या (AMCs) द्वारे ते का आकारले जाते याबद्दल येथे सखोल माहिती आहे.

1. खर्चाचे प्रमाण

म्युच्युअल फंड खर्चाचे प्रमाण हे तुम्हाला माहित असायला हवे असे महत्वाचे शुल्क आहे. हे फंडाच्या दैनंदिन निव्वळ मालमत्तेची टक्केवारी म्हणून आकारले जाणारे वार्षिक शुल्क आहे. म्युच्युअल फंडाच्या व्यवस्थापनाशी संबंधित खर्च भरण्यासाठी एएमसी खर्चाचे प्रमाण आकारतात. या खर्चांमध्ये म्युच्युअल फंड व्यवस्थापन शुल्क, प्रशासकीय खर्च, वितरण आणि विपणन खर्च, निधी व्यवस्थापकाची फी, रजिस्ट्रार फी आणि कस्टोडियन शुल्क यांचा समावेश होतो.

म्युच्युअल फंड खर्चाचे प्रमाण हे म्युच्युअल फंडाशी संबंधित प्रमुख शुल्क आहे आणि तुमच्या गुंतवणुकीवरील परताव्यावर ते लक्षणीय परिणाम करू शकते. उदाहरणार्थ, जर म्युच्युअल फंडाचे खर्चाचे प्रमाण 1.5% असेल आणि तुम्ही फंडामध्ये ₹1,80,000 ची गुंतवणूक केली असेल, तर तुम्ही प्रतिवर्ष ₹2,700 (₹1,80,000 * 1.5%) भरण्यास जबाबदार असाल.

म्युच्युअल फंडाच्या खर्चाचे प्रमाण जितके जास्त असेल तितके तुमचे उत्पन्न कमी होण्याची शक्यता आहे. या विशिष्ट शुल्काचा कोणत्या प्रकारचा परिणाम होतो हे लक्षात घेतल्यास, खर्चाचे प्रमाण कमी असलेला फंड निवडणे उचित ठरेल. हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे की सेबी ने निर्दिष्ट केलेल्या कमाल मर्यादेच्या अधीन राहून एएमसीना त्यांच्या इच्छेनुसार खर्चाचे प्रमाण आकारण्याचे स्वातंत्र्य आहे. सक्रियपणे व्यवस्थापित म्युच्युअल फंडांमध्ये सामान्यतः निष्क्रियपणे व्यवस्थापित फंडांपेक्षा खर्चाचे प्रमाण जास्त असते.

2. व्यवहार शुल्क

व्यवहार शुल्क हे असे म्युच्युअल फंड शुल्क आहे जे तुम्ही ज्यांचे एकूण मूल्य एका विशिष्ट मर्यादेपेक्षा जास्त आहे अशी खरेदी आणि विक्री करता तेव्हा आकारले जाते. भारतात, याची मर्यादा ₹10,000 वर सेट केली आहे, याचा अर्थ असा की तुम्ही ₹10,000 किंवा त्यापेक्षा जास्त किमतीची म्युच्युअल फंड युनिट्स खरेदी किंवा विकल्यास, तुम्ही व्यवहार शुल्क भरण्यास जबाबदार असाल.

सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडियाने (सेबी) तयार केलेल्या नियमांनुसार, म्युच्युअल फंड नवीन गुंतवणूकदारांकडून ₹150 चे व्यवहार शुल्क आकारू शकतात जर त्यांचे व्यवहार मूल्य ₹10,000 पेक्षा जास्त असेल तर. तथापि, विद्यमान ग्राहकांच्या बाबतीत, आकारले जाऊ शकणारे कमाल व्यवहार शुल्क ₹100 पर्यंत मर्यादित आहे.

3. निर्गमन भार

म्युच्युअल फंड शुल्क आणि खर्चाचा आणखी एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे निर्गमन भार होय. निर्दिष्ट होल्डिंग कालावधी संपण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकी रिडीम करता तेव्हा हे शुल्क आकारले जाते. निर्गमन भारचे प्राथमिक उद्दिष्ट गुंतवणूकदारांना योजनेतून मुदतीपूर्वी बाहेर पडण्यापासून परावृत्त करणे आणि वेळेपूर्वी बाहेर पडल्यास एएमसी ला होणारा खर्च भरून काढणे हा आहे.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की एएमसीच्या विवेकबुद्धीनुसार निर्गमन भारची टक्केवारी लावली जाऊ शकते. सहसा, बहुतेक म्युच्युअल फंड रिडम्पशनच्या एकूण मूल्यावर 1% भार लावतात. त्यामुळे तुमचे मुदतपूर्व रिडम्प्शनचे मूल्य ₹50000 असल्यास, तुम्हाला ₹500 (₹50000* 1%) एक्झिट लोड भरावा लागेल.

असे म्हटले तरी, सर्व म्युच्युअल फंड्स हे एग्झिट लोड लावत नाहीत. त्यामुळे, निर्दिष्ट होल्डिंग कालावधी संपण्यापूर्वी तुम्ही नियमितपणे म्युच्युअल फंड युनिट्स विकण्याची योजना आखत असाल, तर एक्झिट लोड न आकारणारा फंड निवडण्याचा सल्ला आहे.

नियमित योजनांमध्ये खर्चाचे प्रमाण जास्त का असते?

मालमत्ता व्यवस्थापन कंपन्यांकडे एकाच म्युच्युअल फंडासाठी दोन वेगवेगळ्या प्रकारच्या योजना असतात – थेट योजना आणि नियमित योजना. थेट प्लॅनमध्ये, तुम्ही म्युच्युअल फंडात थेट एएमसी मार्फत गुंतवणूक करता. नियमित प्लॅनमध्ये, तुम्ही मालमत्ता व्यवस्थापन कंपनीशी संलग्न वितरक किंवा एजंटमार्फत फंडात गुंतवणूक करता.

थेट व नियमित, दोन्ही म्युच्युअल फंड्ससाठी प्लॅन्स हे सर्व बाबतीत सारखे आहेत, मालमत्तेच्या पोर्टफोलिओपासून ते निधी व्यवस्थापक आणि त्यांच्या धोरणांपर्यंत. ते फक्त एका पैलूमध्ये बदलतात - खर्चाचे प्रमाण.

नियमित प्लॅनमध्ये एकाच म्युच्युअल फंडाच्या थेट प्लॅनपेक्षा खर्चाचे प्रमाण अनेकदा जास्त असते. याचे प्राथमिक कारण म्हणजे नियमित योजनेत वितरक किंवा एजंटचा सहभाग. वितरण खर्च आणि एजंट कमिशन यासारखे खर्च नियमित योजनांच्या खर्चाच्या गुणोत्तरामध्ये जोडले जातात, ज्यामुळे ते थेट योजनेपेक्षा अधिक महाग पडते.

भारतात कमाल खर्च गुणोत्तर मर्यादा किती आहे?

सेबीने मालमत्ता व्यवस्थापन कंपन्यांना म्युच्युअल फंड खर्चाचे प्रमाण निश्चित करण्याचे स्वातंत्र्य दिले आहे. असे म्हटले आहे तरी, एएमसी सेबी म्युच्युअल फंड विनियमांच्या नियमन 52 अंतर्गत निर्दिष्ट केलेल्या कमाल खर्च गुणोत्तर मर्यादा ओलांडू शकत नाहीत.

एएमसी लावू शकणारे कमाल खर्चाचे प्रमाण व्यवस्थापनाखालील एकूण मालमत्ता आणि निधीच्या प्रकारावर अवलंबून असते. फंडाच्या व्यवस्थापनाखाली जितकी जास्त मालमत्ता असेल तितके खर्चाचे प्रमाण कमी असेल. सेबीने निर्दिष्ट केलेल्या मर्यादांची रूपरेषा देणारे टेबल येथे आहे.

निष्कर्ष 

म्युच्युअल फंड शुल्क आणि खर्च हे भारतातील म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीचे अविभाज्य घटक आहेत. या शुल्कांचा तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीतून मिळणाऱ्या परताव्यावर मोठा परिणाम होतो. म्युच्युअल फंडाचे शुल्क जितके कमी असेल तितका तुमचा परतावा जास्त असण्याची शक्यता असेल.

असे म्हटले आहे की, फंड निवडताना, म्युच्युअल फंड शुल्काव्यतिरिक्त गुंतवणुकीची उद्दिष्टे, जोखीम प्रोफाइल, मागील कामगिरी आणि फंड व्यवस्थापकाचे कौशल्य यांसारख्या इतर घटकांचा विचार करणे सुनिश्चित करा. हे तुम्हाला तुमच्या आर्थिक उद्दिष्टांशी सुसंगत गुंतवणूकीचे निर्णय घेण्यास अनुमती देईल.

आजच एंजेल वन वर डीमॅट खाते उघडा आणि विविध गुंतवणूक पर्याय एक्सप्लोर करा.