ಇಟಿಎಫ್ ಸ್ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ’ ‘ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ‘ ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಎಂಬ ಪದಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದಾರೆ.’ ಒಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಡಿಮ್ಯಾಟ್ ಖಾತೆ ಗಳನ್ನು ತೆರೆದಾಗ ಈ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಯಮಗಳು ಏನನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ‘ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL)’ ‘ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಡೆಪಾಸಿಟರಿ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್’ ಗೆ ಶಾರ್ಟ್ ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ‘ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್’(NSDL)’ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿಸ್ ಡೆಪಾಸಿಟರಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್’ ಗೆ ಶಾರ್ಟ್ ಆಗಿದೆ.’ ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್‌ಡಿಎಲ್(NSDL) ಎರಡೂ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾದ ಠೇವಣಿ ಗಳಾದ ಷೇರುಗಳು, ಬಾಂಡ್‌ಗಳು, ಇಟಿಎಫ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಪ್ರತಿಗಳಾಗಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.
ಎನ್ಎಸ್‌ಡಿಎಲ್(NSDL) ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL)ಕಾರ್ಯ
ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್‌ಡಿಎಲ್(NSDL) ಎರಡೂ ಠೇವಣಿ ಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ ಅವರು ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿಗಳು, ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಡಿಮೆಟೀರಿಯಲೈಸ್ಡ್ ಅಥವಾ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆಯ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ತಮ್ಮ ಡಿಪಿ ಅಥವಾ ಡೆಪಾಸಿಟರಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವವರ ಮೂಲಕ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಡೆಪಾಸಿಟರಿಗೆ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್‌ಡಿಎಲ್(NSDL) ಎರಡೂ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಅವರು ಹಣಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಾಂಡ್‌ಗಳು, ಷೇರುಗಳು, ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ವತ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಈ ಷೇರುಗಳು, ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಡಿಬೆಂಚರ್‌ಗಳ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಅನುಕೂಲಕರ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೋಡಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.
ಹಣಕಾಸಿನ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಅವರ ಭೌತಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಅಪಾಯಗಳು ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ ಎನ್ಎಸ್‌ಡಿಎಲ್(NSDL) ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL)ಎರಡೂ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸ್ವಾಧೀನಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಹಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನ ಭೌತಿಕ ಷೇರು ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ವರ್ಗಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಅನಾನುಕೂಲಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ನಂತಹ ಠೇವಣಿ ಸೇವೆಗಳು ವಹಿವಾಟು ಗಳ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ವಹಿವಾಟು ಗಳ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ ಸಮಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿವೆ. ವಹಿವಾಟು ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಆಗುವುದರಿಂದ ಹೂಡಿಕೆಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ
ಅವುಗಳು ತುಂಬಾ ಒಂದೇ ರೀತಿಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್ (NSDL)ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್ (CDSL)ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
–ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್ (NSDL)ಮತ್ತು ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ನಡುವಿನ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿಲಿಮಿಟೆಡ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುವ ಷೇರುಗಳು, ಇಟಿಎಫ್‌ಗಳು, ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಕೇಂದ್ರ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಬಾಂಬೆ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್‌ನಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುವ ಸ್ಟಾಕ್‌ಗಳು, ಇಟಿಎಫ್‌ಗಳು, ಬಾಂಡ್‌ಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಎನ್ಎಸ್ಇ(NSE)ಇದೆ ಮತ್ತು ಬಿಎಸ್ಇ(BSE) ಕೇಂದ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಇದೆ.
– ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು 1996 ರಲ್ಲಿ ಸಂಘಟಿಸಲಾದ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಠೇವಣಿ ಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ಗಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಎರಡನೇ ಅಧಿಕೃತ ಠೇವಣಿ ಯಾಗಿದೆ. 1999 ರಲ್ಲಿ ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್ (CDSL)ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
– NSDL ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL)ಅನ್ನು ಭಾರತದ ‘ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್’ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಯುನಿಟ್ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳಂತಹ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೂಡ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ. ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಬಾಂಬೆ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಎಚ್ ಡಿ ಎಫ್ ಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಬರೋಡಾ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಂತಾದ ಸಿಡಿಎಸ್ಐ(CDSI)ಅನ್ನು ಕೂಡ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ.
– ಸಕ್ರಿಯ ಬಳಕೆದಾರರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಮಾರ್ಚ್ 2018, ಮಾರ್ಚ್ 2018 ರಂತೆ, ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಡೆಪಾಸಿಟರಿ ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ 1.1 ಕೋಟಿಯ ಸಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತಾ ಠೇವಣಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಸುಮಾರು 1.5 ಕೋಟಿ ಸಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ಅಥವಾ ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ಯಾವುದು ಉತ್ತಮ?
ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ, ಅವು ಎಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL)ಮತ್ತು ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಎರಡೂ ಠೇವಣಿಗಳು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನೋಂದಾಯಿಸ ಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಮತ್ತು ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಷೇರುಗಳ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ತುಂಬಾ ಸಮಾನ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಈ ಸೇವೆಗಳು ಯಾವುದು ಉತ್ತಮ ಎನ್ನುವ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪರಸ್ಪರ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ., ಆದ್ದರಿಂದ, ಯಾವ ಷೇರು ವಿನಿಮಯವನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವರ ವಹಿವಾಟಿಗಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿದೆ.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಯಾವ ಠೇವಣಿ ಉತ್ತಮ ಎಂಬ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿರರ್ಥಕವಾಗಿದೆ. ಯಾವ ಠೇವಣಿದಾರರು ಅವರು ತಮ್ಮ ಡಿಮ್ಯಾಟ್ ಖಾತೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಬಯಸಬಹುದು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಬ್ರೋಕರೇಜ್ ಅಥವಾ ಅವರ ಠೇವಣಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಈ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ., ಡಿಮ್ಯಾಟ್ ಖಾತೆಯನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಯಾವ ಠೇವಣಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹೋಲಿಸಬಹುದು, ಠೇವಣಿದಾರರು ಅಥವಾ ಬ್ರೋಕರ್ ಎನ್ಎಸ್ ಡಿಎಲ್(NSDL) ಅಥವಾ ಸಿಡಿಎಸ್ಎಲ್(CDSL) ನಡುವೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರ ಪರವಾಗಿ, ಬ್ರೋಕರ್‌ಗಳು ಈ ಠೇವಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿಗಳನ್ನು ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಅಥವಾ ಡೆಬಿಟ್ ಮಾಡಬಹುದು, ಅವರು ಅದನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ವಕೀಲರಿಂದ ಮಾನ್ಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ
