બેંકિંગ અને પીએસયુ ફંડ્સ એ અગાઉથી મર્યાદા કે હદ નક્કી કર્યા વિનાનું મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ છે જે તેમની સંપત્તિના ઓછામાં ઓછા 80% જાહેર નાણાકીય સંસ્થાઓ, બેંકો અને પીએસયુ (જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો) દ્વારા જારી કરાયેલ કરજ સાધનોમાં રોકાણ કરે છે.
ભારતમાં બેંકિંગ અને જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોની ઉત્ક્રાંતિ થઈ ત્યારથી, કોઈ પણ સંબંધિત યોજનાઓએ લોકોનો વિશ્વાસ અને રોકાણના વળતરમાં વિશ્વાસ મેળવ્યો છે કારણ કે સરકાર તેમને સમર્થન આપે છે. આ શ્રેણીમાં મોટાભાગના રોકાણો ઉપજ, સલામતી અને તરલતાનું સમાન સંતુલન જાળવવાનો પ્રયત્ન કરે છે. ઉપાર્જન અને સક્રિય સમયગાળાના સંચાલનને સંયોજિત કરીને, તેમની તકનીકનો હેતુ વળતર ઉત્પન્ન કરતી વખતે ક્રેડિટ જોખમ ઘટાડવાનો છે. આ શ્રેણીના કેટલાક પ્રખ્યાત ઉદાહરણો એસબીઆઈ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, કેનેરા બેંક મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, જીવન વીમા નિગમ, ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન લિ., ભારત ઈલેક્ટ્રોનિક્સ લિ., વગેરે છે.
ભારતમાં બેંકિંગ ક્ષેત્ર
બેંકિંગ નિયમન અધિનિયમ 1949 ભારતીય રિઝર્વ બેંકને વ્યાપારી બેંકોની દેખરેખ રાખવાની પરવાનગી આપે છે. ભારત સરકાર વાણિજ્યિક બેંકો અને રાષ્ટ્રીયકૃત બેંકો પર સીધું નિયંત્રણ કરે છે.
ભારતમાં પીએસયુ ક્ષેત્ર
જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો (પીએસયુ) એ ભારત સરકાર અથવા ભારતની રાજ્ય સરકારોની માલિકીની સરકારી માલિકીની સંસ્થાઓ છે.
બેંકિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ શું છે?
બેંકિંગ અને પીએસયુ ફંડ્સ કરજ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ યોજનાઓના પ્રકાર છે. મુખ્યત્વે, આ યોજનાઓ બેંકો, પીએસયુ (પીએસયુ), અને જાહેર નાણાકીય સંસ્થાઓ (પીએફઆઈ) દ્વારા જારી કરાયેલા ખતપત્ર, ઋણપત્ર અને થાપણોના પ્રમાણપત્રોમાં રોકાણ કરે છે.
બેંકિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ સેક્ટરની વિશેષતાઓ
નીચે આ ક્ષેત્રની કેટલીક સામાન્ય લાક્ષણિકતાઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
- ઓછામાં ઓછી 80% મૂડીનું રોકાણ બેંકો, જાહેર ક્ષેત્રની સંસ્થાઓ અને જાહેર નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા ઋણ જવાબદારીઓમાં કરવામાં આવે છે.
- મોટાભાગે સરકાર સંચાલિત જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોમાં રોકાણ કરવામાં આવે છે કારણ કે પૈસા માટે વળતરની ખાતરી છે
- અનેક વખત તેઓ ઓછી સરેરાશ પરિપક્વતા અને મજબૂત પ્રવાહિતા સાથે કરજ સાધનમાં રોકાણ કરે છે
- પરંપરાગત કરજ ભંડોળની સરખામણીમાં, આ ભંડોળ અલ્ટ્રા-શોર્ટ અથવા ટૂંકાથી મધ્યમ ગાળાના સમયની દૃષ્ટિ કે વિચારની મર્યાદા અને ઓછા જોખમ સાથેના રોકાણો છે.
બેંકિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ક્ષેત્રના ફાયદાઓ
આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ કરવાના કેટલાક ફાયદાઓ પર એક નજર કરો.
બહેતર વળતર
આ પ્રકારના ભંડોળ સાથે વારસામાં મળતું જોખમ તુલનાત્મક રીતે ઓછું હોય છે કારણ કે મોટાભાગની રકમ સરકાર સમર્થિત સંસ્થાઓમાં રોકાણ કરવામાં આવે છે.
વધુ સુરક્ષિત
તેઓ સામાન્ય રીતે એએએ–રેટેડ અથવા તુલનાત્મક શ્રેણીમાં રોકાણ કરે છે, જે ઉત્તમ ધિરાણ રેટિંગનો દાવો કરે છે અને ધિરાણકર્તા તરીકે લગભગ સાર્વભૌમ સ્થિતિ ધરાવે છે, જે તેમને વધુ સુરક્ષિત બનાવે છે.
ઉચ્ચ તરલતા
તેઓ અત્યંત પ્રતિષ્ઠિત ક્ષેત્રોમાં રોકાણ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતા હોવાથી તેમની પાસે ઉચ્ચ તરલતા છે. આ સ્થિર-વળતરની ટૂંકા ગાળાની રોકાણ વ્યૂહરચના છે. આમ, આવશ્યકતાના સમયે વધુ તરલતાનો પ્રસ્તાવ કરે છે.
કરવેરા
આવકવેરા અધિનિયમની અનુસાર, જો તમે ત્રણ વર્ષથી વધુ સમયથી દેવું રોકાણ કર્યું હોય, તો તમારે લાંબા ગાળાના મૂડી લાભો પર કરની ચુકવણી કરવી પડશે. આ રોકાણો 20% સૂચીકરણનો -લાભયુક્ત એલટીસીજી કરવેરાને આધીન છે.
બેંકિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ સેક્ટરની મર્યાદાઓ
જોકે બેંકિંગ અને પીએસયુ યોજનાઓ ઓછી જોખમી માનવામાં આવે છે, ત્યાં નીચે અનુસારની કેટલીક મર્યાદાઓ હોય છે:
l ઘણી પ્રતિષ્ઠિત બેંકો વિલીનીકરણ અને હસ્તગત કરવામાં આવી રહી હોવાથી રૂઢિચુસ્ત રોકાણકારો કરજ યોજનામાં ભાગ લેવાનું ટાળે છે.
l વધતા વ્યાજ દરના પરિસ્થિતિની કરજ ભંડોળ પર પ્રતિકૂળ અસર પડી રહી છે. તદુપરાંત, વ્યાજ દર ધીમે ધીમે વધવાથી, અસ્થિરતાનું જોખમ રહેલું છે.
શા માટે તમારે બેન્કિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ક્ષેત્રમાં રોકાણ કરવું જોઈએ?
પરંપરાગત ઋણ યોજનાઓની તુલનામાં, બેન્કિંગ અને પીએસયુ ભંડોળ ક્ષેત્રમાં ટૂંકા ગાળાના રોકાણોને વધુ સુરક્ષિત ગણવામાં આવે છે. આ ક્ષેત્રમાં રોકાણ શા માટે તમારા માટે ફાયદાકારક રહેશે તેના કેટલાક કારણો નીચે આપ્યા છે.
lજો તમે સતત વળતર મેળવવા માંગતા હોવ
જો તમે ન્યૂનતમ અસ્થિર સાથે સ્થિર ધિરાણ રેખાચિત્ર શોધી રહ્યા છો, તો આ ભંડોળમાં રોકાણ એ યોગ્ય પસંદગી છે.
જો તમે રૂઢિચુસ્ત રોકાણકાર છો
જો તમારી પાસે ઓછું જોખમ સહનશીલતા હોય અને વધુ સારા વળતરની અપેક્ષા હોય તો અન્ય પ્રકારના ભંડોળોની સરખામણીમાં આ તમારો શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે.
જો તમે તમારા પૈસા રોકનારનાં ઋણપત્રોની યાદીમાં વૈવિધ્ય લાવવા માગો છો
આ ડેટ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ શેર માટે યોગ્ય વિકલ્પ છે જો તમે તમારી મહેનતની કમાણી ભરોસાપાત્ર યોજનામાં રોકાણ કરવા ઇચ્છતા હોવ જે નોંધપાત્ર જોખમ સાથે લાભ ઉત્પન્ન કરતી વખતે તમારા પૈસા રોકનારનાં ઋણપત્રોની યાદીને સુરક્ષિત કરશે.
નિષ્કર્ષ
તુલનાત્મક રીતે નક્કર રોકાણ વ્યૂહરચના સાથે અધિશેષ પૈસાને રાખવા માંગતા રોકાણકારો માટે કે જેથી કરીને સમગ્ર પૈસા રોકનારનાં ઋણપત્રોની યાદીની રકમ પ્રમાણસર વળતર સાથે જળવાઈ રહે, તો બેન્કિંગ અને પીએસયુ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્સ યોગ્ય છે. જો કે, દરેક રોકાણમાં સામેલ જોખમો, વળતરની ભૂતકાળની કામગીરી, ફંડ ફંડ હાઉસનું સંચાલન, નાણાકીય લક્ષ્ય અને ખર્ચ જેવા ચલોની સંપૂર્ણ તપાસ અને મૂલ્યાંકનની માંગ છે.
