આઈપીઓના ધોરણો: તાજેતરના સેબીના નિયમો વિશે આ તમામ વિગતોને જાણો

ભારતમાં, સેબી શેરબજારની નિયમનકર્તા સંસ્થા તરીકે કાર્ય કરે છે. સમયાંતરે સેબીએ બજારની કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા  પગલાં લીધા છે, જે તેને વધુ કાર્યક્ષમ અને પારદર્શક બનાવે છે. સેબીએ તાજેતરમાં નવા નિયમો રજૂ કર્યા છે, જેમાં આઈપીઓ માટે દૂરગામી અસરો છે. ચાલો ભારતીય સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ (સેબી) દ્વારા રજૂ કરાયેલા નવા નિયમો તપાસીએ.

લિસ્ટિંગની સમયસીમા ટી+3 દિવસ સુધી ઘટાડવામાં આવી છે

સેબીએ આઈપીઓના ધોરણોને અપડેટ કર્યા છે, જે ટી+6 થી ટી+3 દિવસ સુધીની લિસ્ટિંગની સમયસીમા ઘટાડે છે. કંપનીઓને 1 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધી સ્વૈચ્છિક રીતે નવા નિયમનું પાલન કરવાનો વિકલ્પ આપવામાં આવે છે. ડિસેમ્બર 1, 2023 થી આઈપીઓ  ઈશ્યુ કરતી તમામ કંપનીઓ માટે ટી+3 દિવસોમાં તેમના શેરને લિસ્ટ કરવાનું ફરજિયાત બનશે.

બદલાયેલા નિયમો ઈશ્યુઅર્સ અને રોકાણકારો બંનેને લાભ આપશે. તે જારીકર્તા માટે આઈપીઓ માં કરેલા ફંડને ઍક્સેસ કરવામાં સક્ષમ થવાનો સમય ઘટાડશે, જ્યારે રોકાણકારોને ટૂંકા સમયગાળામાં પણ શેર પ્રાપ્ત થશે. જે રોકાણકારો શેર ફાળવવામાં આવતા નથી તેમને ઝડપથી પૈસા પ્રાપ્ત થશે.

અહીં નવા નિયમો હેઠળ સમયસીમાને લગતી વિગતો છે:

રજિસ્ટ્રાર્સને વિનંતી કરવામાં આવે છે કે સમયસર ફાળવણીની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે માર્ગદર્શિકને અનુસરો. તેઓ અરજદારોની પાનકાર્ડની વિગતો સાથે મેળ ખાવા માટે થર્ડ-પાર્ટી વેરિફિકેશન સેવાને ઍક્સેસ કરી શકે છે. પાન મૅચ થવાની સ્થિતિમાં, અરજી પહેલાં જેવી નકારવામાં આવશે.

ભારતીય આઈપીઓમાં નવીનીકરણ કરેલ રુચિ પછી બજારમાં આઈપીઓ બજારમાં ભાગ લેનારની સંખ્યામાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. ફક્ત વર્ષ 2021 દરમિયાન, 60થી વધુ કંપનીને શેરબજાર પર લિસ્ટેડ કરવામાં આવી હતી. તે ધ્યાનમાં રાખી સેબીએ રિટેલ અને સંસ્થાકીય રોકાણકારોના હિતોની સુરક્ષા માટે અનેક લિસ્ટેડ નિયમો બદલ્યા છે. આ ફેરફારો વિશે શીખવા યોગ્ય છે અને માહિતગાર નિર્ણયો લેવામાં રોકાણકારોને મદદ કરી શકે છે.

પારદર્શિતા વધારવી

સેબીએ આઈપીઓ-બાઉન્ડ કંપનીઓને માહિતીપૂર્ણ નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરવા માટે પ્રોસ્પેક્ટસમાં તેમના લક્ષ્યોને સ્પષ્ટ કરવા માટે કહ્યું છે. તાજેતરની જાહેરાતમાં, સેબીએ સૂચવ્યું હતું કે તેમના અજૈવિક વિકાસ માટે ભંડોળ ઊભું કરવા માંગતી કંપનીઓએ તેમના લક્ષ્યાંકો અને જ્યાં તેઓ નાણાકીય ખર્ચ કરવા માંગે છે તે જણાવવી જોઈએ. જો કંપની લક્ષ્યાંક પ્રાપ્ત કરવામાં નિષ્ફળ થાય છે તો રોકાણ અને અધિગ્રહણ માટે આરક્ષિત ફંડ કુલ આઈપીઓ મૂડીના 25% થી વધુ ન હોવી જોઈએ. જ્યાં સુધી કંપનીઓ તેમના લક્ષ્યાંકોને સ્પષ્ટ ન કરે ત્યાં સુધી તેમના આઈપીઓ પરવાનગી આપવામાં આવશે નહીં.

એન્કર રોકાણકારો માટે લૉક–ઇનનું વિસ્તરણ

સેબીએ એન્કર રોકાણકારો માટે લૉક-ઇન સમયગાળો વધાર્યો છે. એન્કર ઇન્વેસ્ટર્સ એ મોટા ઇન્વેસ્ટર્સ અથવા ક્વૉલિફાઇડ ઇન્સ્ટિટ્યુશનલ બાયર્સ (ક્યુઆઈબી) છે જેઓ બુક-બિલ્ડિંગ પ્રક્રિયામાં ન્યૂનતમ રૂપિયા 1 કરોડ અને એસએમઈ આઈપીઓમાં રૂપિયા 1 કરોડ અને વધુની બિડ કરી છે. બદલાયેલા નિયમો પ્રમાણે એન્કર રોકાણકારો 30-દિવસના લૉક-ઇનની સમાપ્તિ પછી તેમના રોકાણોના 50% વેચી શકે છે. તેઓ 90- દિવસના લૉક-આ સમયગાળા પછી બાકીના 50% વેચવા માટે યોગ્ય બનશે.

એન્કર રોકાણકારો માટે આઈપીઓ બિડિંગ વિન્ડો સામાન્ય રીતે રિટેલ રોકાણકારો માટે પહેલા ખુલ્લુ મુકવામાં આવે છે.

ભૂતકાળમાં, કેટલીક કંપનીઓ શેરોને એન્કર રોકાણકારોને માર્કેટમાં તેમના આઈપીઓ માટે ટ્રેક્શન વધારવા માટે ફાળવવામાં સંલગ્ન છે. તેમાં એન્કર રોકાણકારોને 30 દિવસ પછી બજારમાંથી બહાર નીકળવાની મંજૂરી આપે છે. જેમાં પ્રારંભિક બુલ રનમાંથી નોંધપાત્ર નફો મળે છે. તેના પરિણામે રિટેલ રોકાણકારો માટે શેરની કિંમતમાં ઘટાડો થયો. નવો નિયમ તેને રોકવામાં મદદ કરશે.

વેચાણ માટે ઑફર પર પ્રતિબંધ

અગાઉ, ઘણી કંપનીઓએ પ્રમોટર્સ અને હિસ્સેદારોને બહાર નીકળવાનો માર્ગ પ્રદાન કરવા માટે આઈપીઓ ઈશ્યુ કર્યો હતો. નવા નિયમો હેઠળ સેબીએ આઈપીઓમાં વેચાણને લગતા મુદ્દા માટે ઑફરના ભાગને લગતા કેટલાક નિયંત્રણ રહેલા છે. નવા નિયમો પ્રમાણે કંપનીમાં 20% કરતાં વધુ હોલ્ડિંગ્સ ધરાવતા હિસ્સેદારો તેમના શેરના ફક્ત 50% જ ઑફલોડ કરી શકે છે, જ્યારે 20% કરતાં ઓછા હિસ્સેદારો આઈપીઓ દ્વારા તેમના શેરના 10% સુધી વેચી શકે છે.

સેબી દ્વારા નવા આઈપીઓને લગતા નિયમો સંક્ષિપ્તમાં

સંક્ષિપ્તમાં માહિતી

નવા નિયમો સેબીને કેટલાક નિયમનકારી અંતરને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. આઈપીઓ માટે ઘટાડેલી સમયસીમા ભારતીય આઈપીઓ બજારની કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરશે. એકંદરે, સેબીનો ઉદ્દેશ નવા રોકાણકારોના હિતોની સુરક્ષા માટે બજારને વધુ સ્થિર અને પારદર્શક બનાવવાનો છે. જો તમે નવા રોકાણકાર છો, તો તમે નવા નિયમોથી લાભ મેળવવાની સંભાવના છે. ડિમેટ એકાઉન્ટ ખોલો અને એન્જલ વન સાથે આઈપીઓમાં રોકાણ કરવાનું શરૂ કરો.

FAQs