డీమాట్ అకౌంట్‍ను ఎలా ఉపయోగించాలి?

1 min read
by Angel One

ఒక డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఎలా ఉపయోగించాలి

 ఒక డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడం అనేది అనేక ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంటుంది. వీటిలో కొన్నింటిలో తగ్గించబడిన కాగితాల పని, తక్కువ లావాదేవీ సెటిల్మెంట్ సమయం, ఖర్చు పొదుపులు మరియు అన్ని పెట్టుబడులను సురక్షితంగా ఒకే చోట కలిగి ఉండటం ఉంటాయి. అయితే, అనేకమంది ప్రారంభంలో  ఉన్న పెట్టుబడిదారులకు దాని సాంకేతికతలను అర్థం చేసుకోవడం కష్టంగా ఉంటుంది. ఇది తరచుగా ఎందు ఉంటుంది  అంటే చాలామంది కొత్త పెట్టుబడిదారులకు డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఎలా నిర్వహించాలి, లేదా డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఉపయోగించి షేర్లను ఎలా కొనుగోలు చేయాలో స్పష్టమైన ఆలోచన  ఉండదు. క్రింద ఇవ్వబడిన సమాచారం ప్రారంభించేవారికి మరియు అనుభవజ్ఞులైన పెట్టుబడిదారులకు డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఎలా ఉపయోగించాలో  అర్ధం చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.

డిమాట్ అకౌంట్ అంటే ఏమిటి?

భావనపరంగా, ఒక డిమాట్ అకౌంట్ ఒక బ్యాంక్ అకౌంట్ చేసినలాంటి ఫంక్షన్లను నిర్వహిస్తుంది. ఒక బ్యాంక్ అకౌంట్‍లో, ఖాతాదారుడు అకౌంట్‍లో డబ్బును కలిగి ఉంటాడు, మరియు సంబంధిత నమోదులు పాస్‌బుక్‌లో చేయబడతాయి. ఒక డిమాట్ అకౌంట్‍లో, డబ్బుకు బదులుగా, సెక్యూరిటీలు ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో నిర్వహించబడతాయి, దీని నుండి సెక్యూరిటీల క్రెడిట్ మరియు డెబిట్ జరుగుతుంది.

డిమాట్ అకౌంట్ ఉపయోగం ఏమిటి?

శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి, సెబీ డిమాట్ అకౌంట్ల భావనను విపరీతంగా ప్రచారం చేసింది. ఇది వివిధ కారణాల వల్ల, వీటిలో సౌకర్యం, భద్రత మరియు ఖర్చు-తక్కువ ఉంటాయి. డీమెటీరియలైజ్డ్ రూపంలో సెక్యూరిటీలు కలిగి ఉండటం దొంగతనం, మ్యూటిలేషన్ మరియు సర్టిఫికెట్ల నష్టానికి సంబంధించిన సమస్యలను తొలగిస్తుంది. అదనంగా, స్టాంప్ కాగితాలను కలిగి ఉన్న ఇబ్బందికరమైన విధానాలను తొలగించడం కారణంగా డిమాట్ అకౌంట్ ద్వారా ట్రాన్సాక్షన్ ప్రాసెస్ ఖర్చు-తక్కువ మరియు సౌకర్యవంతంగా ఉంటుంది.

డిమాట్ అకౌంట్‌ను ఎలా ఉపయోగించాలి?

ఒక డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఉపయోగించడం అనేది స్ట్రెయిట్ ఫార్వర్డ్. ఒక ఇన్వెస్ట్మెంట్ బ్రోకర్ లేదా సబ్-బ్రోకర్ తో రిజిస్టర్ చేయడం ద్వారా పెట్టుబడిదారు ఒక డిమాట్ అకౌంట్ తెరవవచ్చు. ఒక డిమాట్ అకౌంట్ కు యాక్సెస్ కోసం ఒక యాక్టివ్ ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్ మరియు ఒక డిమాట్ అకౌంట్ విజయవంతంగా తెరిచిన తర్వాత అందించబడే ట్రాన్సాక్షన్ పాస్వర్డ్ అవసరం.

డిమాట్ అకౌంట్‌ను తెరవడానికి మొదటి దశలో డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) ఎంచుకోవడం ఉంటుంది, వారు డిపాజిటరీకి ఏజెంట్‌గా పనిచేస్తారు. దీని తర్వాత అకౌంట్ ఓపెనింగ్ ఫారం నింపడం మరియు ఐడెంటిటి ప్రూఫ్, అడ్రస్ ప్రూఫ్, పాన్ కార్డ్ మరియు పాస్పోర్ట్ సైజు ఫోటో సమర్పించడం  ఉంటుంది. అంగీకరించదగిన అన్ని డాక్యుమెంట్ల వివరణాత్మక వివరణను ఇక్కడ కనుగొనవచ్చు. ఒకసారి పెట్టుబడిదారు ఒప్పందం మరియు ఛార్జీల నిబంధనలను అంగీకరిస్తే, ఒక వ్యక్తిగత ధృవీకరణ ప్రారంభించబడుతుంది. అప్లికేషన్ విజయవంతంగా ప్రాసెసింగ్ చేసిన తర్వాత, ధృవీకరణ తర్వాత, ఒక క్లయింట్ ఐడి లేదా అకౌంట్ నంబర్ అందించబడుతుంది. ఇది పెట్టుబడిదారు తన డిమాట్ అకౌంట్‌ను ఆన్‌లైన్‌లో యాక్సెస్ చేయడానికి ఉపయోగించవచ్చు. ఒక పెట్టుబడిదారు దానిని షేర్లు, స్టాక్స్ మరియు డెరివేటివ్స్ కొనుగోలు మరియు అమ్మడానికి స్టాక్ పోర్ట్ఫోలియో కోసం ఒక స్టోర్ హౌస్ గా ఉపయోగించవచ్చు.

షేర్ల కొనుగోలు లేదా అమ్మకం చేయడానికి డిమాట్ ఖాతాకు అదనంగా, ఒక పెట్టుబడిదారుకు ఒక ట్రేడింగ్ అకౌంట్‍ మరియు స్టాక్ బ్రోకర్ కూడా అవసరం. ఒక ట్రేడింగ్ అకౌంట్ సాధారణంగా ఒక నిర్దిష్ట అకౌంట్లో కొనుగోలు మరియు అమ్మకం చరిత్రను ప్రతిబింబిస్తుంది. వాణిజ్యం అమలు చేసి ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా అది ధృవీకరించబడిన తర్వాత డిమాట్ అకౌంట్‍లో క్రెడిట్ లేదా డెబిట్ చేయబడటానికి టి+2 రోజులు పడుతుంది. పే-ఇన్ తేదీకి ముందు కొనుగోలు కోసం మొత్తం చెల్లించిన తర్వాత షేర్లను పెట్టుబడిదారు యొక్క డిమాట్ అకౌంట్‍కు బదిలీ చేయడం బ్రోకర్ యొక్క డ్యూటీ.

నేను డిమాట్ అకౌంట్ లేకుండా షేర్లను ట్రేడ్ చేయవచ్చా?

ట్రేడింగ్ ఈక్విటీలో షేర్ల పంపిణీ ఉండటం వలన షేర్లను కొనుగోలు చేయడానికి డీమాట్ అకౌంట్‍ కలిగి ఉండటం తప్పనిసరి. అదనంగా, భౌతిక రూపంలో సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేయడం లేదా విక్రయించడం కష్టం. భౌతిక షేర్లలో వ్యవహరించే ఏజెంట్ల సంఖ్య, అలాగే భౌతిక షేర్లను కొనుగోలు చేయాలని సిద్ధంగా ఉన్న కొనుగోలుదారుల సంఖ్య, డీమెటీరియలైజ్డ్ సెక్యూరిటీలలో లావాదేవీలు జరిపే వ్యక్తులతో పోలిస్తే చాలా తక్కువగా ఉంటుంది.

అయితే, వస్తువులు,  ఎక్స్ఛేంజ్-ట్రేడెడ్ నిధులు, కరెన్సీ మరియు డెరివేటివ్‌ల ట్రేడింగ్ సమయంలో, ఒక పెట్టుబడిదారు డిమాట్ అకౌంట్‍ కలిగి ఉండటం తప్పనిసరి కాదు. ఇది ఎందుకంటే ఈ రకాల ట్రేడింగ్ కోసం స్టాక్స్ డెలివరీ అవసరం లేదు మరియు క్యాష్ ద్వారా సెటిల్ చేయబడతాయి.

షేర్ కేటాయింపు అంటే ఏమిటి మరియు నేను షేర్లను ఎంత తరచుగా కేటాయించాలి?

షేర్ కేటాయింపు అనేది పెట్టుబడిదారు ట్రేడింగ్ అకౌంట్లతో డిమాట్ అకౌంట్లను లింక్ చేయడానికి అనుమతిస్తుంది, తద్వారా ఇటీవలి డిమాట్ హోల్డింగ్లను వీక్షించడానికి పెట్టుబడిదారుకు వీలు కల్పిస్తుంది. షేర్ కేటాయింపు ప్రక్రియ చాలా సులభం మరియు నిమిషాల్లో చేయవచ్చు. యూజర్లు వారి డిమాట్ అకౌంట్లో ఉన్న అన్ని షేర్లను ఒకసారి కేటాయించవచ్చు. యూజర్ ఏదైనా కొత్త మార్కెట్ కొనుగోలు / ఆఫ్-మార్కెట్ కొనుగోలు చేస్తే, వారి డిమాట్ అకౌంట్ కు క్రెడిట్ చేయబడిన షేర్లు “అలొకేట్ షేర్” ఎంపిక ద్వారా కేటాయించబడాలి. మీరు ఏవైనా కొనుగోళ్లు చేసినంత సాధారణంగా మీరు పెరుగుతున్న షేర్లను కేటాయించాలి. మీరు ఇది ఎంత తరచుగా చేయాలి అనేది మీ కొనుగోలు ప్యాటర్న్స్ పై ఆధారపడి ఉంటుంది.

డిమాట్ అకౌంట్‌కు సంబంధించిన ముఖ్యమైన పదాలు

డిమాట్ అకౌంట్ల ఉపయోగాన్ని మరింత అర్థం చేసుకోవడానికి, దానితో సంబంధం ఉన్న కొన్ని ముఖ్యమైన  పదాలను చర్చించుకుందాం:

డిమెటీరియలైజ్ సెక్యూరిటీలు

చారిత్రకంగా, పెట్టుబడులు భౌతిక రూపంలో నిర్వహించబడుతూ ఉండేవి, ఇది నష్టం, దొంగతనం లేదా డామేజి కారణంగా ప్రమాదకరమైనది. ఇప్పుడు ఇవి అన్ని భౌతిక సర్టిఫికెట్లను ఎలక్ట్రానిక్ రూపాలుగా మార్చుకుని డిమాట్ అకౌంట్లలో నిర్వహించబడవచ్చు కాబట్టి అవి తొలగించబడ్డాయి.

రీమెటీరియలైజ్ సెక్యూరిటీలు

డిమాట్ హోల్డింగ్స్ వాటి భౌతిక రూపంలోకి తిరిగి కన్వర్ట్ చేయవలసి ఉంటే, వ్యక్తులు వారి సెక్యూరిటీలను సులభంగా రీమెటీరియలైజ్ చేసుకోవచ్చు. రిమెటీరియలైజేషన్ అభ్యర్థన ఫారం (ఆర్ఆర్ఎఫ్) అటువంటి పునరుద్ధరణ కోసం సంబంధిత డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) కు సమర్పించబడాలి.

నామినేషన్ సదుపాయం

వ్యక్తిగత పెట్టుబడిదారులు డిమాట్ అకౌంట్ తెరిచే సమయంలో నామినీగా ఏదైనా ఇతర వ్యక్తిని గుర్తించవచ్చు. ఇది అకౌంట్ హోల్డర్ మరణం సందర్భంలో, డిమాట్ అకౌంట్ లో అన్ని హోల్డింగ్స్ నామినీ పేరుతో ట్రాన్స్ఫర్ చేయబడతాయని నిర్ధారిస్తుంది, తద్వారా సుదీర్ఘ, ఇబ్బందికరమైన విధానాన్ని నివారించవచ్చు.

పెట్టుబడి పెట్టడం

ఒకే డిమాట్ అకౌంట్‍ను ఉపయోగించి పెట్టుబడిదారులు వివిధ ఆర్థిక ఉత్పత్తులలో పెట్టుబడి పెట్టవచ్చు. ఈ సాధనాల్లో బాండ్లు, మ్యూచువల్ ఫండ్స్, ఎక్స్చేంజ్-ట్రేడెడ్ ఫండ్స్, షేర్లు మరియు ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలు ఉంటాయి. ప్రారంభ పబ్లిక్ ఆఫరింగ్స్ (ఐపిఓ)లో మరియు సిస్టమాటిక్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ ప్లాన్లలో పెట్టుబడులు కూడా ఒక డిమాట్ అకౌంట్‍ల ద్వారా సాధ్యమవుతాయి.

ట్రాకింగ్ మరియు మానిటరింగ్

వివిధ ఆస్తి తరగతుల క్రింద ఒకరి పెట్టుబడులను సంప్రదాయంగా, ట్రాకింగ్ చేయడం మరియు పర్యవేక్షించడం చాలా విసుగుపుట్టించేది మరియు కష్టమైనదిగా ఉండేది. ఒక డిమాట్ అకౌంట్‍తో, అన్ని పెట్టుబడులను పర్యవేక్షించడం మరియు ట్రాక్ చేయడం సౌకర్యవంతమైనది ఎందుకంటే అన్ని వివరాలు ఒకే స్థానంలో అందుబాటులో ఉంటాయి. ఎన్ఎస్‍డిఎల్ యొక్క  ఐడియాస్ వంటి సదుపాయాలు పెట్టుబడిదారులు ఆన్‌లైన్‌లో లావాదేవీలు మరియు బ్యాలెన్స్ లను వీక్షించడానికి అనుమతిస్తాయి. ప్రక్రియ చాలా సులభం   ఎందుకంటే చేయవలసినదల్లా పాస్వర్డ్ యూజర్ లేదా స్మార్ట్ కార్డ్/ఇ-టోకెన్ యూజర్ గా ఒకసారి రిజిస్టర్ చేసుకోవడం. ఇది పూర్తయిన తర్వాత, యూజర్లు కేవలం అకౌంట్లోకి లాగిన్ అవడం ద్వారా క్రమం తప్పకుండా పెట్టుబడులను ట్రాక్ చేయవచ్చు. ఇది పెట్టుబడిదారు లాభం మరియు నష్టాన్ని నిర్ణయించుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది, ఇది అతనికి లేదా ఆమెకు సరైన పెట్టుబడి నిర్ణయాలు తీసుకోవడానికి సహాయపడుతుంది.

స్టేట్మెంట్లు

అకౌంట్ హోల్డర్లు వారి ప్రస్తుత హోల్డింగ్లను ప్రతిబింబిస్తూ పీరియాడిక్ స్టేట్మెంట్లను అందుకోవచ్చు. వారు వారి రిజిస్టర్డ్ చిరునామాకు మెయిల్ చేయబడిన భౌతిక స్టేట్మెంట్లను లేదా ఇమెయిల్ ద్వారా పంపవలసిన ఎలక్ట్రానిక్ స్టేట్మెంట్లను ఎంచుకోవచ్చు.

కార్పొరేట్ ప్రయోజనాలు

రిఫండ్లు, డివిడెండ్లు మరియు వడ్డీ చెల్లింపులను ఒక డిమాట్ అకౌంట్ ద్వారా అందుకోవడం సులభం ఎందుకంటే ఇది నేరుగా బ్యాంక్ సేవింగ్స్ అకౌంట్లకు లింక్ చేయబడి ఉంటుంది కాబట్టి. ఇది కంపెనీలు తమ షేర్‌హోల్డర్‌లు అందరికీ నిధులను బదిలీ చేయడానికి వేగవంతం మరియు సులభతరం చేస్తుంది, ఇది సంబంధిత ఖర్చులను తగ్గించడానికి కూడా సహాయపడుతుంది.

కార్పొరేట్ యాక్షన్లు

సంస్థలు తరచుగా వారి పెట్టుబడిదారుల అదనపు ప్రయోజనం కోసం బోనస్, స్ప్లిట్ లేదా రైట్స్ ఇష్యూస్ ప్రకటిస్తాయి. ప్రస్తుత షేర్‌హోల్డర్‌లపై సమాచారం కేంద్ర డిపాజిటరీ మరియు వివిధ డిపాజిటరీ భాగస్వాముల ద్వారా నేరుగా పొందబడుతుంది. ఈ చర్యలలో ఏవైనా సంబంధం ఉన్న ప్రయోజనాలు నేరుగా పెట్టుబడిదారు డిమాట్ అకౌంట్‍లో అందుబాటులో ఉంటాయి.

సవరణలు

పెట్టుబడిదారు తన చిరునామా, బ్యాంకు లేదా సంతకం మార్చినట్లయితే, అతను లేదా ఆమె పెట్టుబడి పెట్టిన కంపెనీలు అందరికీ అలాంటి సవరణలను తెలియజేయవలసిన అవసరం లేదు. అప్‌డేట్‌ల కోసం డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్‌కు ఈ అప్‌డేట్‌లను అందించడం అనేది సంబంధిత కంపెనీలకు సమాచారం అందుబాటులో ఉండేలాగా నిర్ధారిస్తుంది.

పవర్ ఆఫ్ అటార్నీ

అవసరమైనప్పుడు, అకౌంట్ హోల్డర్లు మరొక వ్యక్తికి ఒక పవర్ ఆఫ్ అటార్నీ (పిఒఎ) అందించవచ్చు. ఈ పిఒఎ ఆ వ్యక్తి అతని లేదా ఆమె తరపున అకౌంట్‍ను ఆపరేట్ చేయడానికి అనుమతిస్తుంది.

ట్రాన్స్‌మిషన్

పెట్టుబడిదారు మరణం సంభవించిన సందర్భంలో, ఒక ట్రాన్స్మిషన్ ఫారం ద్వారా డిమాట్ అకౌంట్లో పెట్టుబడిదారుల హోల్డింగ్స్ అన్నింటినీ నామినీ, సర్వైవర్ లేదా చట్టపరమైన వారసులకు ట్రాన్స్మిషన్ ఫారం ద్వారా బదిలీ చేయవచ్చు.

డిమాట్ అకౌంట్ అంటే ఏమిటి  మరియు డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడం ఎలాగ అనే విషయం గురించి మరింత సమాచారం  ఇక్కడ  అందుబాటులో ఉంది.