મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં આલ્ફા અને બીટા શું છે?

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં રોકાણ કરવું મુશ્કેલ હોઈ શકે છે, ખાસ કરીને જ્યારે ઘણી તકનીકી શરતો અને મેટ્રિક્સનો સામનો કરવો પડે છે. આમાંથી, આલ્ફા અને બીટાની વિભાવનાઓ ફંડની કામગીરી અને જોખમ પ્રોફાઇલના મહત્વના સૂચક તરીકે અલગ પડે છે. આ શરતો, નાણાકીય સિદ્ધાંતમાંથી ઉછીના લીધેલ, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ યોજના તેના બેન્ચમાર્કની તુલનામાં કેવી રીતે કાર્ય કરે તેવી શક્યતા છે અને તે બજારની અસ્થિરતાને કેવી રીતે પ્રતિસાદ આપે છે તેની રોકાણકારોને માહિતી પૂરી પાડે છે. મ્યુચ્યુઅલ ફંડના સંદર્ભમાં આલ્ફા અને બીટાનો અર્થ શું થાય છે અને રોકાણકારો માટે તે શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે તે વિશે વધુ ઊંડાણમાં જઈએ.

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં જોખમ કેવી રીતે માપવામાં આવે છે?

રોકાણના ક્ષેત્રમાં જોખમને સમજવામાં સામાન્ય રીતે અપેક્ષિત કરતાં વળતર કેવી રીતે બદલાઈ શકે છે તે સમજવાનો સમાવેશ થાય છે. આ પરિવર્તનશીલતાને માપવા માટેનું એક પ્રચલિત સાધન પ્રમાણભૂત વિચલન છે, એક આંકડાકીય માપ જે કેપ્ચર કરે છે કે વળતર તેમની સરેરાશની આસપાસ કેટલું ફેલાયેલું છે. જ્યારે પ્રમાણભૂત વિચલન વિશાળ હોય છે, ત્યારે તે ઉચ્ચ સ્તરની અનિશ્ચિતતા અથવા જોખમ સૂચવે છે.

ઉદાહરણ તરીકે, ઇક્વિટી મ્યુચ્યુઅલ ફંડના વળતરમાં તફાવત (અથવા પ્રમાણભૂત વિચલન) સામાન્ય રીતે ડેટ ફંડ કરતાં વધુ નોંધપાત્ર હોય છે. તેનાથી વિપરીત, લાર્જ–કેપ ફંડ સામાન્ય રીતે મિડ–કેપ ફંડ કરતાં વળતરમાં ઓછી વધઘટ દર્શાવે છે કારણ કે તેમાં મોટી, ઘણીવાર વધુ સ્થિર કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે.

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં આલ્ફા શું છે?

મ્યુચ્યુઅલ ફંડ્માં, આલ્ફા એક મેટ્રિક છે જે પોર્ટફોલિયો સંચાલક ફંડના બેન્ચમાર્ક સૂચકાંકની તુલનામાં ફંડના વળતરમાં ઉમેરે છે અથવા બાદબાકી કરે છે તે મૂલ્યનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. અનિવાર્યપણે, તે રોકાણ પરના સક્રિય વળતરને માપે છે અને બજારની તુલનામાં તેણે લીધેલા જોખમ ઉઠાવ્યા પછી મ્યુચ્યુઅલ ફંડની કામગીરી સૂચવે છે.

આલ્ફાને સમજવા માટે, નીચેનાનો વિચાર કરો:

શૂન્ય આલ્ફા : શૂન્યનો આલ્ફા સૂચવે છે કે ફંડ તેના બેન્ચમાર્કની સરખામણીમાં અપેક્ષા મુજબ બરાબર પ્રદર્શન કરી રહ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે જોખમને સમાયોજિત કર્યા પછી ફંડનું વળતર બેન્ચમાર્કના વળતર સાથે ચોક્કસ રીતે સુસંગત છે.

પોઝિટિવ આલ્ફા : સકારાત્મક આલ્ફા સૂચવે છે કે ફંડે તેના બેન્ચમાર્ક કરતાં વધુ પ્રદર્શન કર્યું છે, જે જોખમના સ્તર માટે અપેક્ષિત કરતાં વધુ વળતર આપે છે. આને સામાન્ય રીતે સારા ફંડ સંચાલનના સંકેત તરીકે જોવામાં આવે છે, કારણ કે સંચાલકની રોકાણ પસંદગીઓએ મૂલ્યમાં વધારો કર્યો છે.

નેગેટિવ આલ્ફા :તેનાથી વિપરિત, નકારાત્મક આલ્ફાનો અર્થ એ છે કે ફંડ તેના બેન્ચમાર્કથી ઓછું પ્રદર્શન કર્યું છે, લીધેલ જોખમ માટે અપેક્ષિત કરતાં ઓછું વળતર આપ્યું છે. આનાથી સંચાલનના નબળા નિર્ણયો અથવા રોકાણ વ્યૂહરચના સૂચવવામાં આવી શકે છે જેણે અપેક્ષા મુજબ ચૂકવણી કરી નથી.

સક્રિય રીતે સંચાલિત ફંડના વળતર પર ફંડ સંચાલકના રોકાણના નિર્ણયોની અસરનું મૂલ્યાંકન કરવા માંગતા રોકાણકારો માટે આલ્ફા મહત્ત્વપૂર્ણ છે. તે પોર્ટફોલિયો સંચાલનમાં સંચાલકની કુશળતા અને અસરકારકતાનું પ્રતિબિંબ હોઈ શકે છે. જો કે, આલ્ફા સામાન્ય રીતે નિષ્ક્રિય રીતે સંચાલિત ઇન્ડેક્સ ફંડ માટે એક પરિબળ નથી, જેનો ઉદ્દેશ્ય તેમના બેન્ચમાર્કને હરાવવાને બદલે તેમના પ્રદર્શનને પ્રતિબિંબિત કરવાનો છે.

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં બીટા શું છે?

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં બીટા એ એક મેટ્રિક છે જે એકંદર બજાર અથવા ચોક્કસ બેન્ચમાર્ક ઇન્ડેક્સ)ને સંબંધિત ફંડની અસ્થિરતા દર્શાવે છે. તે બજારની ગતિવિધિ માટે ફંડની સંવેદનશીલતાનું માપ છે:

1 નું બીટા: જો મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં 1 નું બીટા હોય, તો તેનો અર્થ એ છે કે ફંડનું મૂલ્ય બજાર સાથે લોકસ્ટેપ(સુમેળમાં )માં આગળ વધવાની અપેક્ષા છે. જો બજાર ચોક્કસ ટકાવારીથી વધે છે, તો ફંડ પણ લગભગ સમાન ટકાવારીથી વધે તેવી અપેક્ષા છે અને તેનાથી ઊલટું.

બીટા 1 થી ઓછું : 1 કરતાં ઓછું બીટા સૂચવે છે કે ફંડ બજાર કરતાં ઓછું અસ્થિર છે. જો બજારમાં ઉતાર–ચઢાવનો અનુભવ થાય, તો ફંડના મૂલ્યમાં ઓછી વધઘટ થવી જોઈએ. આ ફંડ સામાન્ય રીતે ઓછા જોખમી ગણવામાં આવે છે.

બીટા 1 થી વધુ : તેનાથી વિપરીત, 1 કરતા વધારે બીટા સૂચવે છે કે ફંડ બજાર કરતાં વધુ અસ્થિર છે. જો બજાર બદલાશે તો ફંડનું મૂલ્ય વધુ વધવાની શક્યતા છે. આનો અર્થ વધુ જોખમ પણ હોઈ શકે છે પરંતુ ઊંચા વળતરની સંભાવના પણ હોઈ શકે છે.

રોકાણકારો દ્વારા બીટાનો ઉપયોગ ફંડની જોખમ પ્રોફાઇલને માપવા અને બજારની પરિસ્થિતિઓમાં તે કેવી રીતે વર્તે છે તે નિર્ધારિત કરવા માટે કરે છે. ઉચ્ચ બીટા વૃદ્ધિની તકો શોધી રહેલા અને વધુ જોખમ સ્વીકારવા ઈચ્છુક રોકાણકારોને આકર્ષી શકે છે, જ્યારે નીચું બીટા વધુ સ્થિર રોકાણ ઈચ્છતા રૂઢિચુસ્ત રોકાણકારો માટે વધુ યોગ્ય હોઈ શકે છે.

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં આલ્ફા અને બીટાની ગણતરી

મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં આલ્ફા અને બીટાની વિભાવનાઓને સમજવા માટે, સૌપ્રથમ કેપિટલ એસેટ પ્રાઇસિંગ મોડલ (CAPM) થી પરિચિત હોવા જોઈએ. આ મોડલ બજારની સરખામણીમાં રોકાણના અપેક્ષિત વળતર અને તેના જોખમ વચ્ચેનો સંબંધ દર્શાવે છે. CAPM દ્વારા દર્શાવેલ સૂત્ર નીચે મુજબ છે:

અપેક્ષિતવળતર=જોખમ–મુક્તદર+બીટા×(બજારવળતર−જોખમમુક્તદર)

બીટા માટે, અમે બીટાને અલગ કરીને CAPM માંથી સૂત્ર મેળવી શકીએ છીએ:

બીટા=ફંડરિટર્ન−જોખમ–મુક્તદર / બજારવળતર−જોખમમુક્તદર

એ નોંધવું નિર્ણાયક છે કે બીટાની ગણતરી સામાન્ય રીતે આંકડાકીય પદ્ધતિઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે, ખાસ કરીને ફંડના વળતરને બજારના વધારાના વળતર સામે જોખમ–મુક્ત દરને બાદ કરીને. રેખાનો ઢોળાવ જે આ પ્લોટને શ્રેષ્ઠ રીતે બંધબેસે છે તે ફંડનો બીટા છે.

રોકાણકારો માટે, જોકે બીટા સામાન્ય રીતે ફંડની ફેક્ટ શીટ માં આપવામાં આવે છે, તેની ગણતરી સમજવી ફાયદાકારક છે. બીટા મૂલ્ય દર્શાવે છે કે બજારની ગતિવિધિઓના પ્રતિભાવમાં ફંડના વળતરમાં કેવી રીતે વધઘટ થઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, 1.5 ના બીટા ધરાવતું ફંડ સૈદ્ધાંતિક રીતે બજાર કરતાં ઊછાળામાં વધુ વળતર આપશે, પરંતુ મંદીમાં પણ વધુ નુકસાન થવાની સંભાવના છે.

ચાલો એક ઉદાહરણ જોઈએ: મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં તેના બેન્ચમાર્ક તરીકે નિફ્ટી ઈન્ડેક્સ સામે 1.5નો બીટા હોય છે. જો નિફ્ટી ઇન્ડેક્સ 10% વધે છે, તો CAPM આગાહી કરે છે કે ફંડે 4% ના જોખમ–મુક્ત દર ધારીને 13% વળતર ઉત્પન્ન કરવું જોઈએ. આ એટલા માટે છે કારણ કે ફંડનું વળતર તેના બીટા દ્વારા દર્શાવેલ વધારાના જોખમ દ્વારા વધારવામાં આવશે.

હવે, આલ્ફા અંગે, અમે તેને CAPM સમીકરણમાં ઉમેરી શકીએ છીએ જેથી ફંડના વાસ્તવિક વળતરની સરખામણીમાં તેના અપેક્ષિત વળતરની ગણતરી કરી શકાય:

વાસ્તવિકફંડરિટર્ન=જોખમ –મુક્તદર+બીટા×(બેન્ચમાર્કરિટર્ન−જોખમ –મુક્તદર)+આલ્ફા

અમારા ઉદાહરણની સાતત્યમાં, જો ફંડનું વાસ્તવિક વળતર 15% છે જ્યારે નિફ્ટી ઇન્ડેક્સ 10% વધ્યો છે, અને જોખમ–મુક્ત દર 4% પર રહે છે, તો આલ્ફાની ગણતરી આ રીતે કરવામાં આવશે:

આલ્ફા=વાસ્તવિકફંડરિટર્ન−(જોખમ–મુક્તદર+બીટા×(બેન્ચમાર્કરિટર્ન−જોખમ–મુક્તદર))

આમ, જો ફંડ ખરેખર 15% વળતર આપે છે, તો આલ્ફા 2% હશે. આ આલ્ફા ફંડના બીટા મૂલ્યના આધારે અપેક્ષિત કરતાં ફંડ સંચાલકે પ્રાપ્ત કરેલ વધારાનું વળતર સૂચવે છે.

આલ્ફા, પછી, જોખમને સમાયોજિત કર્યા પછી બજારના પ્રદર્શન કરતાં વધુ અને ઉપર મૂલ્ય પેદા કરવાની ફંડ સંચાલકની ક્ષમતાના માપદંડ તરીકે સેવા આપે છે. તે માત્ર તેજીવાળા બજારોમાં ઊંચા વળતરની સંભાવનાને જ નહીં પરંતુ જ્યારે બજાર મંદીભર્યું હોય ત્યારે નુકસાનને મર્યાદિત કરવાની ક્ષમતાને પણ દર્શાવે છે.

નિષ્કર્ષ

આલ્ફા અને બીટા એ મ્યુચ્યુઅલ ફંડની કામગીરી અને જોખમનું મૂલ્યાંકન કરવા માટેના મહત્વપૂર્ણ સાધનો છે, જે રોકાણકારોને ફંડ સંચાલકની નિપુણતા અને વિવિધ બજાર પરિસ્થિતિઓમાં ફંડની વર્તણૂકની સ્પષ્ટ સમજ આપે છે. આલ્ફા ફંડ સંચાલકના રોકાણના નિર્ણયો દ્વારા ઉમેરાયેલ મૂલ્યને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને બીટા બજારની સરખામણીમાં ફંડની અસ્થિરતાને દર્શાવે છે.

આ જ્ઞાનથી સજ્જ, તમે તમારા નાણાકીય ઉદ્દેશ્યો અને જોખમ સહનશીલતા સાથે અનુરૂપ રોકાણ વિકલ્પો પસંદગીઓ કરવા માટે વધુ સારી સ્થિતિમાં છો. તમારી રોકાણ યાત્રામાં આગળનું પગલું લેવા માટે, એન્જલ વન સાથે તમારું ડીમેટ ખાતું ખોલો, જ્યાં તમે વૈવિધ્યસભર રોકાણ પોર્ટફોલિયો બનાવવા માટે આ આંતરદૃષ્ટિનો ઉપયોગ કરી શકો છો.