કાઉન્ટર (OTC) ઓપ્શન્સ શું છે?
ઓટીસી ઓપ્શનની વ્યાખ્યા
ઓવર કાઉન્ટર માર્કેટમાં ખાનગી પક્ષો વચ્ચે વેપાર કરવામાં જે વિકલ્પો રહેલા છે તેને કાઉન્ટર ઓપ્શનકહેવામાં આવે છે. જ્યારે એક્સચેન્જ ટ્રેડેડ ઓપ્શન ક્લિયરિંગહાઉસ દ્વારા અમલમાં મુકવામાં આવે છે અને સેટલ કરવામાં આવે છે, ત્યારે કાઉન્ટર ઓપ્શન માટે આવી કોઈ પદ્ધતિ નથી.
એક્સચેન્જ–ટ્રેડ કરેલ વિકલ્પો
ઓપ્શન એક નિશ્ચિત કિંમત પર અંતર્ગત સંપત્તિ ખરીદવા અથવા વેચવાનો અધિકાર છે, જેને ભવિષ્યમાં અગાઉથી નિયત તારીખ પર પણ કહેવામાં આવે છે.
કૉલ ઓપ્શન એક નિશ્ચિત તારીખ પર પૂર્વનિર્ધારિત કિંમત પર અંતર્ગત સંપત્તિ ખરીદવાની જવાબદારી નથી. સંપત્તિ ખરીદવા માટે કૉલને લાંબી પોઝિશન કહેવામાં આવે છે.
પુટઓપ્શન એક ચોક્કસ તારીખ પર વર્તમાન કિંમતો પર અંડરલાઈંગ એસેટ વેચવાનો અધિકાર છે. સંપત્તિ વેચવા માટે એક કૉલને શોર્ટ પોઝિશન કહેવામાં આવે છે.
એક્સચેન્જ–ટ્રેડેડ વિકલ્પોના કિસ્સામાં, આ પૂર્વનિર્ધારિત કિંમતો અને તે તારીખ કે જે ખરીદવા અથવા વેચવાના અધિકારનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તો વધુ અથવા ઓછી પ્રમાણિત છે અને વેપાર નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ.
ઓવર ધ કાઉન્ટ ઓપ્શન્સ
એક્સચેન્જ–ટ્રેડેડ વિકલ્પોથી વિપરીત સ્ટાન્ડર્ડાઈઝ એક્સપાઈરી ડેટ અથવા સ્ટ્રાઈક પ્રાઈઝ કાઉન્ટર ઓપ્શન કોન્ટ્રેક્ટ પર કોઈ પ્રમાણિત પૂર્ણાવૃતિની તારીખ અથવા સ્ટ્રાઈક પ્રાઈઝ નથી. તે પરસ્પર પક્ષકારો દ્વારા તેમને બનવાનું નક્કી કરવાનું નક્કી કરે છે. એક્સચેન્જ-ટ્રેડેટ ઓપ્શનમાં દર મહિનાના છેલ્લા ગુરુવારે બધા ઓપ્શન કોન્ટ્રેક્ટ માટેપૂર્ણાવૃતિ તારીખ છે. પરંતુ OTC ઓપ્શન સાથેનો તે કેસ નથી.
ઓપ્શન્સ કેવી રીતે સેટલ કરવામાં આવે છે
એક્સચેન્જ ટ્રેડ કરેલ ઓપ્શન ક્લિયરિંગ હાઉસ દ્વારા સેટલ કરવામાં આવે છે. જ્યારે ટ્રેડિંગ વૉલ્યુમ ઓછું હોય ત્યારે એક્સચેન્જ માર્કેટ મેકરને પણ પ્લે કરે છે. પરંતુ OTC વિકલ્પને સેટલ કરવા માટે કોઈ ક્લિયરિંગ હાઉસ નથી. OTC ઓપ્શન ખાસ કરીને ખરીદદાર અને વિક્રેતા વચ્ચે સેટલ કરવામાં આવ્યો છે.
એક્સચેન્જ–ટ્રેડ કરેલા વ્યક્તિઓ પર ઓટીસી ઓપ્શનનો નોંધપાત્ર ફાયદો એ છે કે જ્યાં ઓપ્શન્સનો વેપાર કરવામાં આવે છે તે સુનિશ્ચિત કરે છે કે એક કાઉન્ટરપાર્ટી છે તે દરેક ખરીદદાર માટે વિક્રેતા છે અને દરેક વિક્રેતા માટે તમામ કિંમત બિંદુઓ પર એક ખરીદદાર છે.
સાનુકૂળ શરતો
પરંતુ જ્યારે એક્સચેન્જે ટ્રેડ કરેલા ઓપ્શન તેમના હેજિંગની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ ન કરે ત્યારે રોકાણકારો ઓટીસી વિકલ્પો પસંદ કરે છે. કેટલીક શરતોથી ફ્લેક્સિબિલિટી માટે ઓટીસી પર પણ જાઓ કારણ કે સ્ટ્રાઇકની પ્રાઈઝ અને પૂર્ણાવૃતિની તારીખ ઓટીસી ઓપ્શન્સમાં માનકીકૃત નથી.
કોઈ પ્રમાણિત સ્ટ્રાઇક પ્રાઈઝ નથી
ઓટીસી વિકલ્પોઓપ્શન્સ એ ખરીદદાર અને વિક્રેતા વચ્ચે કોઈ એક્સચેન્જ અથવા ક્લિયરિંગ હાઉસ નથી અને તેથી તેઓ પરસ્પર સહમત શરતોને આધારે સ્ટ્રાઈક પ્રાઈઝ અને પૂર્ણાવૃત્તિ કરવામાં આવે છે.. જ્યારે ઓપ્શન્સને લઈ એક્સચેન્જ દ્વારા વેપાર કરવામાં આવે છે ત્યારે સ્ટ્રાઇક પ્રાઈઝની ગણતરી કેવી રીતે કરવામાં આવે છે તે અંગેની અમુક મર્યાદાઓ અથવા નિયમો હોઈ શકે છે. પરંતુ OTC વિકલ્પો માટે આવા કોઈ નિયમો અસ્તિત્વમાં નથી.
જાહેર કરવાની જરૂરિયાત નથી
ઓટીસી ઓપ્શન્સ માટે જાહેર કરવાની કોઈ ફરજિયાતપણુ નથી, જે કાઉન્ટરપાર્ટી ડીલના તમારા તરફના સન્માન કરવામાં નિષ્ફળ જાય તો આ પ્રકારના ઓપ્શન્સના ટ્રાન્ઝેક્શનને ઓછા પારદર્શક અને જોખમકારક બનાવે છે. તે જોખમી બની શકે છે જ્યારે તમે અન્ય જોખમી સંપત્તિઓમાં રોકાણો સામે જોખમોને અવરોધિત કરવા માટે ઓટીસી ઓપ્શન્સ ટ્રેડમાં પ્રવેશ કરો છો ત્યારે આ જોખમી બની શકે છે. એક્સચેન્જ ટ્રેડ કરેલા ઓપ્શન્સ ક્લિયરિંગહાઉસ દ્વારા સેટલ કરવામાં આવે છે, જે તેમને ચુકવણીને લઈ ડિફૉલ્ટ થવા સામે સુરક્ષાકવચ આપે છે.
કોઈ સેકન્ડરી માર્કેટ નથી
એક્સચેન્જ–ટ્રેડેડ ઓપ્શનથી તદ્દન વિપરીત, OTC ઓપ્શનમાં સેકન્ડરી માર્કેટ નથી જ્યાં તેઓ એક્સચેન્જ પર તેમની પોઝિશનને ટૂંકા અથવા લાંબા સમય સુધી લઈ શકે. અહીં પક્ષોને અલગ ટ્રાન્ઝૅક્શનમાં દાખલ થવું પડશે અથવા કાઉન્ટરપાર્ટીઓને નુકસાન અથવા લાભને લઈ લાઇન ઑફ ક્રેડિટ હોવું જોઈએ. નિયમનોના અભાવને કારણે, OTC ઓપ્શન કોનટ્રેક્ટ વધુ અથવા ઓછા સ્વ-નિયંત્રિત છે. ક્લિયરિંગ અને સેટલમેન્ટના સંદર્ભમાં ચેક અને બૅલેન્સ સામેલ કાઉન્ટરપાર્ટીઓ દ્વારા પરસ્પર સ્થાપિત કરવામાં આવે છે. બંને પક્ષોના હિતને અનુરૂપ વ્યવસાયની શરતોને બળતણ અને કસ્ટમાઇઝ કરી શકાય છે.
ઓટીસી ઓપ્શન્સ સાથે સંકળાયેલા મૂળભૂત જોખમોના જાણીતા ઉદાહરણો
ઓટીસી ઓપ્શન્સ ટ્રાન્ઝેક્શનની સ્થિતિમાં તેવા જોખમોના અવકાશ કે જેઓ હજારો ઓટીસી ટ્રાન્ઝેક્શનમાં કાઉન્ટરપાર્ટી હતા તેમાં લેહમેન બ્રધર્સ દ્વારા ઘટાડો સાથે અનેક મોટા ફડચા નોંધાવ્યા અને બેન્કો પડી ભાગી હતી., આ સંજોગોમાં ઓટીસી ઓપસ્શન્સ ઑપ્શનનું માન જાળવામાં નિષ્ફળ ગઈ હતી. તેને એક જોખમી ચેઇન પ્રતિક્રિયા રજૂ કરી કારણ કે આ મૂળભૂત કારણોને લીધે કાઉન્ટરપાર્ટીઓને તેમના હેજ અથવા અન્ય કાઉન્ટરપાર્ટીઓ સાથે ટ્રાન્ઝેક્શનને લઈ લેહમેન બ્રધર્સ વધારે ડિફોલ્ટ થયા હતા.
