ગુજરાતીઆર્બિટ્રેજ એ ટ્રેડિંગનું મહત્વનું પાસું છે. જો તમે સ્ટોક માર્કેટના રોકાણકાર અથવા વેપારી હો, તો તમે ચોક્કસપણે ઘણી વાર આ શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો હશે;અનિવાર્ય રીતે તેનો અર્થ એક સાથે વિવિધ બજારોમાં કોઈ ચોક્કસ સંપત્તિ અથવા તેના ડેરિવેટિવની ખરીદી અને વેચાણજ્યારે આર્બિટ્રેજ થાય છે, ત્યારે એક બજારમાં સંપત્તિનો કિંમતનો તફાવત અને બીજામાં (અથવા તેના ડેરિવેટિવ) નો ઉપયોગ લાભ માટે કરવામાં આવે છે.રોકડ અને કૅશ પરત કરવા અને આંકડાકીય મધ્યસ્થી(સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ)ને પરત કરવા માટે વિવિધ પ્રકારની મધ્યસ્થીઓ (આર્બિટ્રેજ) હોય છે. સ્ટેટ આર્બ પણ કહેવામાં આવે છે, તે એક શબ્દ છે જે વેપાર વ્યૂહરચનાઓનો એક સેટ વ્યાખ્યાયિત કરે છે જ્યાં સિક્યોરિટીઝ વચ્ચે કિંમતના તફાવત નિર્ધારિત કરવા માટે ગણિત મોડેલિંગનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ વ્યૂહરચના ટૂંકા ગાળાના રિવર્ઝનની કલ્પનાનો ઉપયોગ કરે છે. આંકડાકીય મધ્યસ્થીને એલ્ગો ટ્રેડિંગ વ્યૂહરચનાઓના સેટ હેઠળ પણ બ્રેકેટ કરવામાં આવે છે, જ્યાં વેપાર એલ્ગોરિધમના આધારે અમલમાં મુકવામાં આવે છે.
જો સ્ટેટ આર્બ કાર્યરત હોય, તો પછી આ ઉપકરણો વચ્ચેના ભાવ તફાવતો અને પેટર્નના વિશ્લેષણ પછી અનેક સિક્યોરિટીઝમાં ભાવની ગતિશીલતાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.સ્ટેટ આર્બનો ઉપયોગ હેજ ફંડ્સ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંકો તેમજ અસરકારક વ્યૂહરચના તરીકે થાય છે.ટૂંકા ગાળાના સરેરાશ (મિન) રિવર્ઝન શું છે અને સ્ટેટ આર્બમાં તેની શું સુસંગતતા છે? આ એક તકનીક છે જેમાં કિંમતો સરેરાશથી નીચે ઘટાડીને સામાન્ય સ્તર પર પાછી જાય તે પછી ખરીદી કરવામાં આવે છે. ટૂંકા ગાળાની સરેરાશ (મિન) રીવર્ઝન તકનીકમાંઆ સ્થિતિઓ માત્ર કેટલાક દિવસો અથવા અઠવાડિયા માટે આયોજિત કરવામાં આવે છે. આ મૂલ્ય રોકાણની વિપરીત છે જ્યાં તે વર્ષો સુધી આયોજિત કરવામાં આવે છે. ટૂંકા ગાળા દરમિયાન ભાવના તફાવતમાં સરેરાશ જોવા માટે અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે આ સિદ્ધાંત તકનીકના મૂળમાં છે. આ રિવર્ઝન સુધી આગળ વધતા સમયનો ઉપયોગ લાભ લેવા માટે કરવામાં આવે છે.
આ મોડેલની ટૂંકા ગાળાની પ્રકૃતિ, એ સ્ટેટ આર્બ વ્યૂહરચનાઓમાં કાર્યરત છે, જ્યાં કેટલાક મિનિટોથી કેટલાક દિવસો સુધી ટૂંકા ગાળાનીસિક્યોરિટીઝને ખૂબ જ ઓછા સમય માટે રોકાણ કરી શકાય છે.
આંકડાકીય મધ્યસ્થી(સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ) વ્યૂહરચનાઓના પ્રકારો
સ્ટેટ આર્બ ટ્રેડિંગ હેઠળ ઘણી વ્યૂહરચનાઓ છે. તેમાંથી કેટલીક છે:
માર્કેટ ન્યુટ્રલ આર્બિટ્રેજ: આ વ્યૂહરચનામાં જે એસેટનું મૂલ્યાંકન ઓછું છે તેને લાંબી ચાલવાની છે જે અને તે જ સમયે વધુ મૂલ્યવાળી એસેટને ઓછા સમય માટે ચાલવાની છે.લાંબી સ્થિતિ મૂલ્યમાં વધવાની અપેક્ષા છે જ્યારે ટૂંકા સમયમાં ઘટાડો થાય છે અને તેમાં વધારો અને ઘટાડો સમાન સ્તરે છે.
ક્રૉસ એસેટ આર્બિટ્રેજ: આ મોડેલ એસેટ અને તેના અંતર્ગતના ભાવના તફાવતને ટેપ કરે છે.
ક્રૉસ માર્કેટ આર્બિટ્રેજ: આ મોડેલ બજારોમાં સમાન સંપત્તિ વચ્ચેના તફાવતનો ઉપયોગ કરે છે.
ઇટીએફ આર્બિટ્રેજ: આ એક ક્રોસ એસેટ આર્બિટ્રેજ ટેકનિક પણ છે જેમાં ઇટીએફના મૂલ્ય અને અંતર્ગત સંપત્તિઓ વચ્ચેના તફાવત પણ દેખાય છે. ઇટીએફની કિંમત, અંતર્ગત સંપત્તિની કિંમતને અનુરૂપ છે કે નહિં. તેની ખાતરી કરવા માટે ઇટીએફ આર્બિટ્રેજ કાર્યરત હોય છે.
જોડીઓ વેપાર (પેર ટ્રેડિંગ) શું છે અને તે આંકડાકીય મધ્યસ્થી(સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ)થી કેવી રીતે અલગ છે?
જોડીનો વેપાર(પેર ટ્રેડિંગ) ઘણીવાર સ્ટેટ આર્બના પર્યાય તરીકે વપરાય છે.જોકે, આંકડાકીય આર્બિટ્રેજ(સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ) જોડી ટ્રેડિંગ(પેર ટ્રેડિંગ) કરતાં વધુ જટિલ છે. જયારે સ્ટેટ આર્બ એક સરળ વ્યૂહરચના છે અને તે આંકડાકીય મધ્યસ્થી(સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ)ની વ્યૂહરચનાઓમાંથી એક છે. પેર ટ્રેડિંગ એક માર્કેટ-ન્યુટ્રલ વ્યૂહરચના છે જેમાં સ્ટૉક્સને જોડી કરવામાં આવે છે. તેનો અર્થ એ છે કે સમાન કિંમતના ચળવળ સાથે બે મોજા મળે છે, અને જ્યારે સંબંધ ઘટાડે છે, ત્યારે લાંબી સ્થિતિ અને ટૂંકા સ્થિતિ બે પર લેવામાં આવે છે. બંને વચ્ચેનો અંતર એવા સમય સુધી ટેપ કરવામાં આવે છે, જ્યાં સુધી બંને તેમના મૂળ અથવા સામાન્ય સ્તર પર પાછા ના આવી જાય.સામાન્ય રીતે, વેપારીઓ એવા શેર્સની જોડી જુએ છે જે સમાન ઉદ્યોગ અથવા ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત છે કારણ કે તેમનો સંબંધ મજબૂત હોય છે.સ્ટેટ આર્બ ટ્રેડિંગમાં જોડીઓ શામેલ નથી અને તેના બદલે સેંકડો શેર્સને ધ્યાનમાં લેતા, એક પોર્ટફોલિયો બનાવે છે
જોખમ વિના નહિં
આંકડાકીય(સ્ટેટિસ્ટિકલ) આર્બિટ્રેજ બજારમાં રોજિંદા લિક્વિડિટી અને સ્થિરતા જાણવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ઉપરાંત, આવી વ્યૂહરચનાથી વેપારીઓનો લાભ થાય છે.. જો કે, તે યાદ રાખવામાં મદદ કરે છે કે કેટલીકવાર તે જોખમ સાથે પણ આવે છે. તેમાંથી એક એ છે કે કેટલાક કિસ્સાઓમાં સરેરાશ પરિવર્તિત થતી નથી અને ઐતિહાસિક રીતે બતાવ્યા પ્રમાણે, સામાન્ય સ્તરથી કિંમતોમાં ભારે બદલાવ આવી શકે છે. બજારો સતત બદલાઈ રહ્યા છે અને વિકસિત થાય છે અને અને કેટલીક વાર તે ભૂતકાળની જેમ વર્તતા નથી.આંકડાકીય મધ્યસ્થી (સ્ટેટિસ્ટિકલ આર્બિટ્રેજ) વ્યૂહરચનાઓનો ઉપયોગ કરતી વખતે આ જોખમને ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે.
તારણ
આંકડાકીય (સ્ટેટિસ્ટિકલ )આર્બિટ્રેજ એક વ્યૂહરચના છે જે સિક્યોરિટીઝ વચ્ચેના ભાવના તફાવતોનો લાભ લેવા માટે વ્યાપક ડેટા અને ગણિત/એલ્ગોરિથમિક મોડેલિંગનો ઉપયોગ કરે છે. તે ટૂંકા ગાળાના રિવર્ઝન પર આધારિત છે, જેમાં ભાવના તફાવતનો લાભ સરેરાશ સ્તરના પુનરાવર્તન સુધી કરવામાં આવે છે.